(TGĐA) - Sau thành công tại LHPQT Toronto lần thứ 38 với giải thưởng cao nhất Khán giả bình chọn cùng những tràng pháo tay, giọt nước mắt, 12 Years a Slave (tạm dịch: 12 năm làm nô lệ ) tiếp khẳng định mình là một trong những ứng viên hàng đầu cho giải Oscar lần thứ 86 với việc càn quét danh sách đề cử của giải Tinh thần Độc lập (trao trước Oscar một ngày) với 7 đề cử cho Phim hay nhất, Đạo diễn – Quay phim – Biên kịch xuất sắc nhất, Nam diễn viên chính – phụ xuất sắc nhất và Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất. Khắc họa lại phần lịch sử khuất tất của nước Mỹ, 12 Years a Slave được coi là cú đấm trực diện vào chế độ phân biệt chủng tộc ở sơn hà này.
Một câu chuyện có thật suýt bị quên lãng 12 Years a Slave là câu chuyện dựa trên hồi ký của Solomon Northup, một nông dân tự do ở New York bị bắt cóc vào năm 1841 và bị ép làm nô lệ trong vòng 12 năm. Cuốn tiểu thuyết phát hành năm 1853, bán được 30.000 bản. Khi mới phát hành, nó được coi là quả bom ném thẳng vào cuộc bàn cãi quy mô nhà nước về chế độ nô lệ, một trong những lý do dẫn đến cuộc nội chiến Mỹ và khiến dư luận nghiêng về việc ủng hộ bãi bỏ chế độ nô lệ. Đầu thế kỷ 19, 12 Years a Slave ra thêm vài phiên bản nữa rồi ngưng hẳn và bị quên lãng trong vòng gần 100 năm, cho đến năm 1968, mới được một sử gia tìm thấy và phát hành trở lại. Có tiêu đề đơn giản, tưởng như khái quái được quơ nội dung, nhưng điều khiến 12 Years a Slave là một cuốn sách khó quên nằm ở những chi tiết rất cụ thể và nghiệt ngã. Solomon Northup buộc bạn đọc phải nhìn thẳng vào quãng đời nô lệ bức của ông: Những trải nghiệm bị áp bức hoảng hồn, sự đảo lộn vai trò nghiệt ngã khi ông bị ép phải trừng phạt các nô lệ khác, và chung cục, cái giá của tự do. Sự trung thực khiến người đọc rùng mình.
Đạo diễn Steve McQueen bắt đầu nghĩ đến một bộ phim về đề tài nô lệ từ cách đây hơn 4 năm, và ông rất thích ý tưởng về một người tự do bị bắc cóc và bán làm nô lệ. Sau đó, vợ ông tình cờ đọc được tiểu truyện của Solomon Northup : "Tôi phát hiện ra là rất hiếm người biết đến cuốn sách. Thực ra, tất cả những ai tôi hỏi đều không biết đến sự tồn tại của nó. Do vậy tôi quyết định sẽ làm phim". Và 12 Years a Slave đã ra đời như thế. Sự trung thực đến ghê rợn 12 Years a Slave của Steve McQueen được giới điện ảnh tụng ca là một hành trình đầy cảm xúc và hiện thực đi xuyên qua cảnh nô lệ ở nước Mỹ, trước khi xảy ra cuộc nội chiến. Solomon Northup (Chiwetel Ejiofo thủ vai), một người da đen tự do, một nghệ sĩ violin đang sống hạnh phúc bên vợ và hai con ở bang New York. Sau một lần trình diễn ở nhà hàng, anh gặp hai người lạ mặt ngỏ ý muốn mời mình trình diễn cho rạp xiếc của họ với số lương hậu hĩ. Nhưng sự thật là ông không được thuê vì tuấn kiệt của mình, Northup đã trở nên một món hàng để buôn bán. Tỉnh dậy trong một nhà tù đen tối lạnh lẽo, chân tay bị xích chặt, Northup nhận ra mình đã bị những kẻ buôn người đánh thuốc mê và chuyển tới Louisiana, nơi mà anh sẽ được bán làm nô lệ. Xiềng xích quanh mình, bắt đầu cho một chuỗi những cơn ác mộng mà anh sẽ phải đối mặt.
Trong cảnh đầu phim, Northrup gắng thuyết phục mọi người rằng ông không phải nô lệ, không chịu nhận cái tên mới mà người ta đặt cho ông "Platt". Song anh chóng vánh hiểu được rằng, mình hoàn toàn không có hy vọng lấy lại cuộc sống tự do trước đây, càng cố giữ cái tên của mình, ông lại càng phải chịu đựng đòn roi, Northup đành ưng cuộc sống thấp kém của nô lệ. Anh đã phải học cách lặng im trước những lời lăng nhục cũng như chịu đựng những trận đòn roi, ông trả là một người không biết đọc, biết viết. Northup làm cả thảy những gì được cho là cần thiết để tồn tại. Việc tỏ ra hiểu biết chỉ càng khiến ông trở nên mối đe dọa của những kẻ buôn bán và chủ nô. Hơn 10 năm trời lao động cực khổ trên các đồn điền khác nhau, qua tay các chủ nô lệ khác nhau, Northup vẫn luôn hy vọng một ngày nào đó, anh sẽ giành lại được tự do cho mình và những người khốn khổ xung quanh. Sau 12 năm, Northup đã được giải thoát khỏi cảnh nô lệ nhờ sự dàn xếp của
Điều đặc biệt là trong 12 Years a Slave không hề có cảnh máu đổ hay cảnh thảm sát có thể nhìn bằng mắt, chỉ có những cơn cuồng nộ của những kẻ tra tấn, tiếng răng rắc của xương và nỗi đau đớn của Northup. Có thể nói, những hình ảnh bạo lực trong phim của McQueen được xử lý tinh tế hơn nhưng cũng kinh khủng hơn những bộ phim nô lệ khác, vì nó được khắc sâu vào tâm não người xem, khiến họ cảm nhận được những gì mà Northup phải chịu đựng. Sức mạnh nghệ thuật của McQueen trong bộ phim còn biểu thị ở chỗ ông dùng thực tế là Solomon Northup không phải sinh ra đã là một nô lệ, Northup sinh ra trong tự do và là một người hiểu biết. Điều này khiến Northup trở nên đặc biệt, trở nên một nhân chứng lịch sử. Với đôi mắt sâu và có hồn, Chiwetel Ejiofo đã lột tả được sự kiên cường không thể khuất phục của Northup. Trong đôi mắt đó, người xem đọc được không chỉ là sự đau khổ của một người đàn ông bị cướp mất tự do, mà còn là sự mạnh mẽ vượt qua nỗi vô vọng. Bất cứ điều gì xảy ra, anh sẽ bền chí và tồn tại. Đạo diễn McQueen tụng ca về đôi mắt của Ejiofor: “Chúng ta đã nói rất nhiều về các ngôi sao phim câm. Họ có thể truyền đạt được nhiều điều mà không cần phải nói bất cứ lời nào. Tất thảy là nhờ đôi mắt. Ejiofor cũng vậy. Anh là người có đôi mắt ‘biết nói’” . Một tác phẩm không thể bỏ qua Phim đã nhận được những tràng pháo tay vang lừng khi được công chiếu tại LHP Quốc tế Toronto. Không ít khán giả bật khóc khi xem. Có cả những khán giả phải bỏ về sớm bởi không chịu nổi những cảnh quá bạo lực và bất nhẫn trong phim.
Đạo diễn McQueen đã phơi bày hiện thực đen tối của xã hội Mỹ lúc bấy giờ - nơi mà mà giá trị cuộc sống của con người bị hạ thấp, sự tra tấn, đòn roi là cách trừng trị phổ thông, nơi mà một làn sóng ngầm của sự vô nhân tính không ngừng chạy qua từng giây mỗi ngày. Người xem như được tận mắt chứng kiến chuỗi ác mộng của nhân vật Northup. Có thể nói 12 Years a Slave không phải là một bộ phim dễ tiêu hóa nhưng là phần không thể thiếu trong bộ sưu tầm những phim hay nhất về đề tài nô lệ. Phải những bộ phim về đề tài nô lệ trước đây là cái tát vào chế độ phân biệt chủng tộc thì 12 Years a Slave được coi là cú đấm trực diện, khiến không chỉ người Mỹ, mà tất tật mọi người trên thế giới phải giật thột nhìn lại quá cố ám muội đó.
Thái Phạm |
Thứ Năm, 16 tháng 1, 2014
12 Years a Slave: Chế độ nô lệ từ góc nhìn điện mới nhất ảnh
