Làm sao để không có những 'kỳ án vườn mít'?

 Vừa qua, viện trưởng Viện kiểm sát vô thượng Nguyễn Hòa Bình đã giải đáp chất vấn của đại biểu Quốc hội các vấn đề liên hệ đến vai trò của ngành trong thực hành quyết nghị 37 của Quốc hội về gian tù hãm; xử lý các vụ án, nhất là án tham nhũng; chất lượng của kiểm sát viên… 

Cần sửa luật có chế tài hạn vận tạm giam, xét xử   Một số Đại biểu đã nêu thực trạng án hình sự kéo dài, xử đi xử lại trong đó có vụ án“vườn mít “. Đại biểu Đỗ Văn Đương (TP Hồ Chí Minh), Đại biểu Lê Đình Khanh (Đoàn Hải Dương ) đặt vấn đề: Làm điều oan cho một con người đó là điều liên hệ, cho dù có 1% chứng cớ vô tội cũng chẳng thể truy tố và kết án nhưng vụ án “vườn mít” ở tỉnh Bình Dương 10 năm đã trôi qua, nay là vườn cao su tốt ngập đầu người, mới đây các cơ quan tố tụng vẫn còn đi soát hiện trường. nghĩa vụ chống oan trong vụ án này của 3 ngành Tư pháp thời kì tới đối với vụ án này khi nào chấm dứt? Theo viện trưởng Viện kiểm sát quần chúng (VKSND) vô thượng: Tòa án đang thụ lý vụ “vườn mít” là vụ án, đầu tháng 5 đã mở phiên tòa nhưng trạng sư xin hoãn và cuối tháng 5 cũng mở một phiên nhưng Viện kiểm sát (VKS) thấy vấn đề nghiêm trọng, nhiều người quan hoài, tại kỳ họp này rất nhiều đại biểu gửi thư, các báo cũng nói xót xa, Lê Bá Mai hiện nay ốm đau v.v.. Nhưng cũng có góc cạnh khác, chúng ta xót xa cho Lê Bá Mai thì ai xót xa cho gia đình có con gái mới lớn bị hiếp và giết? Viện trưởng VKSND vô thượng hứa ngay sau phiên họp này sẽ họp liên ngành, yêu cầu cả cơ quan điều tra, Bộ Công an cùng cơ quan điều tra địa phương, cơ quan công tố địa phương họp và Ủy ban kiểm sát sẽ có đánh giá trước khi phiên tòa phúc án tại thị thành Hồ Chí Minh diễn ra. hiện nay không có cách nào khác là phải dựa vào luật pháp.  luật pháp hiện hành nhiều bất cập  Cũng theo viện trưởng VKSND vô thượng: Để hạn chế án kéo dài, về nghiệp vụ, ngành Kiểm sát đã nuốm chỉ đạo bằng việc kết hợp chặt đẹp từ khâu điều tra cho đến khâu xét xử. Nhưng các quy định của luật hiện hành cũng có những việc, hạn vận không được khống chế. tỉ dụ như Bộ luật tố tụng hình sự chỉ khống chế hạn vận rất chặt đẹp ở tuổi điều tra và tuổi truy tố. Án ở hai tuổi này có ngày có tháng bởi vậy được chấp hành rất trang nghiêm, nhưng ở tuổi xét xử không được quy định. Lần sửa đổi tiếp theo của Bộ luật tố tụng hình sự, hiện giờ chúng ta đang bàn để có những việc phải sửa đổi, trong đó thậm chí có thể phải vận dụng cả nguyên tắc phán đoán vô tội. Đến một hạn vận nào đó mà chẳng thể chứng minh được tù hãm thì phải tuyên vô tội. Khi nào có tình tiết mới thì giở ra, chứ chẳng thể để kéo dài quá nhiều năm như thế này. Về mặt luật thì không có gì là sai cả, nhưng chúng ta đang đàm đạo về Hiến pháp và chúng ta đang chuẩn bị sửa 2 Bộ luật liên hệ sau Hiến pháp.  Ông Lê Bá Triệu, cha của Lê Bá Mai.  Trong đó chương về quyền con người cũng có một điều hướng đến, tôi cũng hiểu các nhà làm luật hướng đến việc vận dụng nguyên tắc phán đoán vô tội. Từ chỗ chúng ta đang phán đoán có tội trở nên phán đoán vô tội. Với việc như thế này, chúng ta khống chế thời kì của tuổi xét xử như điều tra truy tố thì vững chắc tỷ lệ kéo dài sẽ được khắc phục. Tuy nhiên, nó cũng sẽ tả những việc khác nữa. Sắp tới phải sửa như thế nào và quyết định như thế nào phụ thuộc vào Quốc hội để khắc phục tình trạng này. Viện trưởng VKSND vô thượng đã giải đáp chính trực về những bất cập của Luật tố tụng hình sự hiện hành cần sửa đổi. Qua giải đáp chất vấn của viện trưởng VKSND vô thượng về tình trạng án hình sự kéo dài, không bị khống chế về hạn vận trong tuổi xét xử cho thấy, nếu không sửa luật, tình trạng này sẽ còn tiếp diễn, nguy cơ tiềm tàng án oan kéo dài. thực từ tiễn, chúng tôi nhận thấy: Tòa án là cơ quan thực hành chức năng xét xử nhưng luật tố tụng lại có những quy định gián tiếp cho phép Tòa án được thực hành chức năng của cơ quan kết tội (tả bằng những quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung, dẫn đến việc tạm giam nối tiếp kéo dài; được quyền xử nặng hơn yêu cầu của bên cáo buộc, được quyền khởi tố vụ án hình sự; Thậm chí cá biệt, có vụ Tòa án xét xử về tội nặng hơn quyết định truy tố), đây là vấn đề bức xúc của dư luận tầng lớp, ảnh hưởng đến nghiêm trọng đến sinh mệnh chính trị, tính mệnh, sức khỏe, danh dự phẩm giá của công dân. Từ những vụ án “vười mít , “vườn điều “ (nhiều người gọi là án “vườn oan“), chúng tôi tán thành với ý kiến của các nhà làm luật rằng, đã đến lúc kết thúc tình trạng này bằng việc sửa luật tố tụng hình sự, phải quy định khống chế hạn vận xét xử, hạn vận tạm giam. Theo đó, nguyên tắc phán đoán vô tội phải được Hiến pháp và luật pháp tố tụng hình sự quy định, phải được thực thi hợp nhất trong mọi thời đoạn tiến hành tố tụng vụ án hình sự. trạng sư Nguyễn Hồng Hà