Theo ông Hải, muốn nâng cao công tác thẩm định, Bộ Tư pháp cần nghiên cứu sửa đổi Luật Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tăng thời gian giám định dự thảo văn bản; xây dựng cơ chế thu hút các chuyên gia dự vào công tác thẩm định. 428 văn bản quy phạm pháp luật, với mức làng nhàng là 317 văn bản/năm, tương đương 26 văn bản/tháng, gấp 3 lần so với 10 năm trước. Tuy nhiên, theo ông Lê Đại Hải: “Muốn huy động các chuyên gia thì phải có cơ chế.
Là những ví dụ tiêu biểu về những văn bản thiếu tính hợp lý, tính khả thi, gây bức xúc trong dư luận”. Huyền Tím. Ông Trần Tiến Dũng, Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Tư pháp cho rằng, với chức năng, nhiệm vụ nặng nề như trên, trong 17 năm qua, công tác giám định văn bản quy phạm luật pháp của Bộ đã góp phần bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, đồng bộ của hệ thống luật pháp.
Ông Lê Hồng Sơn, Cục trưởng rà văn bản quy phạm pháp luật cho hay: Nhiều khi Bộ còn bị cơ quan soạn thảo “ép” thẩm định. Qua đó, Bộ đã kiến nghị cơ quan soạn thảo văn bản chỉnh lý, hoàn thiện nhiều quy định không đúng thẩm quyền, chồng chéo với các quy định hiện hành. Bộ cũng có trách nhiệm thẩm định điều ước quốc tế, coi xét, đánh giá về khả năng áp dụng trực tiếp cả thảy hoặc một phần điều ước quốc tế tại Việt Nam.
Lý do là bởi khối lượng văn bản trình ban hành quá nhiều, tính chất lại phức tạp. Tuy nhiên, quá trình thực hành cho thấy kì hạn nêu trên là chưa phù hợp. Ông Trần Tiến Dũng lấy thí dụ: “Quy định xử phạt người dùng điện thoại di động tại cột xăng (Nghị định số 52/2012/NĐ - CP); quy định về không lắp kính trên nắp thùng, không rải vàng mã trên đường đi, không mang theo vòng hoa khi viếng trong việc tổ chức lễ tang cho cán bộ, công chức (Nghị định số 105/2012/NĐ - CP).
Ông Nguyễn thư thái, Phó Vụ trưởng Vụ luật pháp quốc tế cho biết thêm, việc thẩm định một số điều ước quốc tế còn hạn chế, thiếu tính đầu tư, thiếu sự nghiên cứu so sánh các quy định của pháp luật quốc tế với hệ thống pháp luật Việt Nam. Thậm chí, có trường hợp còn để lọt những quy định thiếu tính hợp lý, tính khả thi. Thực tiễn, những cán bộ làm thuê tác giám định rất muốn huy động các chuyên gia, các nhà khoa học ngoài ngành tham dự vào công tác giám định nhưng không thể vì Bộ Tư pháp chưa có cơ chế”.
Chính vì thế, nhiều sản phẩm đưa ra thẩm định rất kém về tính hợp pháp, hợp lý, tiếng nói thiếu chém đẹp.
Ông Trần Tiến Dũng cho biết thêm, việc chưa huy động được các chuyên gia, các nhà khoa học vào công tác thẩm định cũng đã khiến cho việc giám định chưa được như mong muốn.
Và có kế hoạch đào tạo kè hai về luật cho những công chức này để nâng cao chất lượng cán bộ, những người trực tiếp làm thuê tác thẩm định để từ đó nâng cao chất lượng công tác giám định. Trong khi đó, chất lượng hồ sơ gửi giám định còn nhiều bất cập, thiếu các tài liệu quan trọng như bản giải trình ý kiến của các bộ, ngành; bẩm đánh giá tác động xã hội; bản thuyết minh chi tiết. Tính phản biện trong văn bản thẩm định cũng chưa cao.
Kết quả khảo sát của Bộ Tư pháp cho thấy, không ít trường hợp văn bản được thẩm định chưa đáp ứng tiêu chí đảm bảo tính hạp với thực tế.
Tuy nhiên, thực tại cũng chỉ rõ, chất lượng thẩm định văn bản quy phạm luật pháp chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước về công tác xây dựng pháp luật, còn thiếu tính bao quát. Việc thẩm định cốt yếu tụ hợp vào khía cạnh pháp lý, chứ chưa gắn kết với đề nghị quản lý nhà nước về kinh tế tầng lớp.
Chính những nguyên tố này đã ảnh hưởng đến chất lượng công tác giám định dự thảo văn bản. “Ép” thẩm định Theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp có bổn phận giám định các dự án luật, pháp lệnh, dự thảo quyết nghị của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội do Chính phủ trình và dự thảo, nghị định, dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ trước khi trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Việc vừa soạn thảo vừa thẩm định văn bản trong một ngày để phục vụ cho công tác của lãnh đạo thì khó đảm bảo chất lượng văn bản thẩm định. Từ tháng 1/2009 đến 30/6/2013, Bộ Tư pháp đã giám định 1.
Cần cơ chế lôi cuốn chuyên gia Ông Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ luật pháp dân sự kinh tế cho biết, theo quy định, thời gian giám định với dự án luật, pháp lệnh, quyết nghị của Quốc hội là 20 ngày; dự thảo nghị định là 15 ngày; dự thảo quyết định 10 ngày.
Nhiều ý kiến cho rằng, Bộ cũng cần tuyển dụng công chức có chuyên môn một số ngành nghề quan trọng như tài chính, quản lý kinh tế.
Có đến 2/3 dự thảo nghị định mới qua thời đoạn sơ thảo mà đã được đưa vào thẩm định.
